Смедерево
Туризам

stedionica.jpg

Зграда некадашње штедионице (1905), Стара Пазова

Почетком XX века српску архитектуру обележиле су две доминантне струjе: преовлађуjући академизам обновљених европских историjских стилова и домаћа вариjанта Ар-Нувоа, развиjана под бечким називом „Сецесиjа“. Сецесиjа jе посебан уметнички правац коjи се одразио пре свега у високоj уметности архитектуре, сликарства и скулптуре али у примењеноj и декоративноj уметности. Настао jе када jе нагло почела да се развиjа привреда и као реакциjа против привредне цивилизациjе краjем XIX века. Основна обележjа овог правца су асиметричност композициjе, таласасте линиjе и jак колорит. Доминираjу форме у орнаменту као што су цвет, лист, људска и животињска тела. Овом правцу припадаjу кућа, штедионица и хотел породице Петровић. Зграда где jе некада била штедионица велепоседника Николе Петровића занимљив jе обjекат грађанске архитектуре с почетка XX века.

 Stedionicacolor.jpg

Зграда штедионице велепоседника Николе Петровића (прва половина XX века)

Представља jедноспратну угаону грађевину, лоцирану у самом центру Старе Пазове, на регулационим линиjама улица Светосавске и Краља Петра I, а саграђена jе 1905. године. Зграда jе правоугаона са засеченим углом у приземљу, док се на спратном делу налази избачени тространи еркер изнад кога jе украсно кубе. Има четвороводни кров покривен етернитом и угаоно кубе. У приземном делу зграде према Светосавскоj улици има шест великих правоугаоних отвора (излога), док се десно налази улаз правоугаоног облика са двокрилним вратима. Отвори су украшени линетама испуњени пластичном биљном орнаментиком, а изнад средња три отвора jе профилисани венчић. Између спрата и приземља jе профилисани кордонски венац. Спрат има седам лучно завршених прозора са профилисаним оквирима између коjих су пиластри са канелурама и биљном декорациjом у горњем делу. Сви спратни прозори су са профилисаним сегментно завршеним балдахинима испод коjих су цветни пластични мотиви. Изнад бочних прозора, на краjевима зграде, налазе се сегментно завршене акротериjе са цветним мотивима. Изглед фасаде из улице Краља Петра И има исту обраду као и фасада у Светосавскоj улици само jе са пет отвора. Зграда некадашње штедионице заjедно са хотелом преко пута и евангеличком црквом (лоцираном диjагонално) коjа jе из друге половине XВИИИ века, чини изванредну архитектонску целину. У згради се данас налази Пореска управа филиjала Стара Пазова. Решењем Завода за заштиту споменика културе Сремска Митровица бр. 122/80 од 30.12.1980. године зграда у Староj Пазови у улици Светосавскоj бр.1, има своjство споменика културе. Одлуком Извршног већа Скупштине Покраjине Воjводине броj 633-7/91 од 12.12.1991. године обjекат jе утврђен за споменик културе од великог значаjа (“Службени лист АПВ” бр. 28/91).

За оваj текст коришћена jе документациjа Завода за заштиту споменика културе Сремска Митровица